بازيهاي آموزشي، يکي از روش هاي ياددهي – يادگيري مي باشد. علاقه بچه ها به بازي موردپذيرش همه ي ماست . بنابراين بهتر است از اين علاقه ي شديد بچه ها به بازي در امر آموزش مهارت هاي زبان فارسي به نحو احسن استفاده کنيم .
1- بازي غلطه، آي غلطه : در اين بازي ، آموزگار جملاتي را بر زبان مي آورد و از لحاظ معنايي يا ارتباط شناختي ، يک نکته ي نادرست در آن مي گنجاند مثال : « وقتي باران همه جا را سفيد پوش کرد، بچه ها شروع کردند به دست کردن آدم برفي »
2- بازي صحبت کردن در گوشي : بچه ها صحبت در گوشي را خيلي دوست دارند. معلم يک جمله را در گوش اولين دانش آموز مي گويد و دانش آموز بايد جمله را به دانش آموز بعدي بگويد و همين طور تا آخرين دانش آموز اين کار ادامه مي يابد. سپس معلم از اولين کودک و آخرين کودک درخواست مي کند که جمله را با صداي بلند تکرار کنند . اين تمرين باعث مي شود قدرت حفظ و نگهداري عناصر زباني در بچه ها تقويت شود .
3- بازي تشخيص صدا: براي تقويت قدرت تيز شنوايي دانش آموزان از اين بازي استفاده مي کنيم . ابتدا از بچه ها مي خواهيم چشمان خود را ببندند سپس به يکي از آنها مي گوييم . صحبت کند بقيه بچه ها بايد نام دوست خود را که صحبت کرده است حدس بزنند.
4- بازي گسترش جمله : در اين بازي، آموزگار جمله ي ناقص و کوتاهي مي گويد يا مي نويسد و از همه دانش آموزان مي خواهد که يکي يکي جمله ي او را گسترش دهند و آن را کامل نمايند . مثال :
معلم : من ديروز فراگير اول : من ديروز به فراگير دوم : من ديروز به مسجد فراگير سوم : من ديروز به مسجد رفتم .
5- بازي کلمه سازي با صداي آخر کلمات : در اين بازي يکي از کودکان کلمه اي را مي گويد مثل «اسب» ، کودک بعدي بايد کلمه اي بگويد که با صداي پاياني «اسب» يعني «ب» شروع شود مثل «بابا» به همين ترتيب کودک سوم بايد با صداي پاياني «بابا» يعني «ا» کلمه بسازد تا «اَش» و ...
(اقتباس از کتاب خود آموز روش تدريس زبان فارسي تأليف ، دکتر بهمن زندي) گروه آموزشي پايه اول منطقه کوهپايه
دانش آموزان در پايه جلسه ي معلم تک تک يا دسته جمعي ، بايد نادرستي کاربرد «باران» به جاي برف را علام کنند.
نمونه الگوی تدريس
بر اساس نوع طبقه بندي : الگوهاي تدريس به الگوهاي تدريس فعال و غير فعال تقسيم مي شوند . الگوهاي فعال به الگوهايي اطلاق مي شود که در آن فراگيران نقش اصلي را ايفا مي کنند و در فرآيند يادگيري فعالند در اين الگوها معلم نقش راهنما، ناظر و به تعبير جان ديوبي « رهبري آموزشي » را بر عهده دارد .
نمونه اي از اين الگو :
مرحله اول : معلم ، بچه هاي عزيز يک سؤالي (چيزي) در ذهن من مي گذرد ، شما حدس بزنيد آن چيست ، براي راهنمايي شما من يک جدول با دو ستون يکي آري – يکي خير مي کشم .
اگر کلمه اي در ستون آري نوشته شود مثالي از آن چيز نيست .
حالا خوب دقت کنيد ، فکر کنيد آن چيز (مفهوم) را حدس بزنيد اما حدس هاي خود را بايان نکنيد. فقط هر وقت از شما خواسته شد حدس خود را با دست گرفتن ، نشان دهيد . در اين مرحله معلم يکي يکي کلمات را بلند مي خواند و آنان را در يکي از دو ستون مي نويسيد براي نمونه .
معلم : هلو در ستون آري
پرتغال در ستون غير
گيلاس در ستون آري
|
آري
|
خيـر
|
|
هلو
گيلاس
زرد آلو
|
پرتغال
سيب
انار
|
|
انار در ستون خيـر
سيب در ستون خير
زردآلو در ستون آري
معلـم : خوب بچه ها تا اينجا چند نفر توانستيد حدس بزنيد لطفاً فقط دست بگيريد . حدس خود را بيان نکنيد.
(معلم يکي يکي تعداد فراگيراني ) را که دست گرفته اند را مي شمارد اگر تعداد فراگيران قابل ملاحظه باشد معلم مرحله ي دوم را شروع مي کند . در غير اين صورت معلم بايد مرحله ي اول را ادامه دهد .
مرحله دوم داراي دوگام مي باشد .
گام اول از مرحله دوم : در اين گام ، معلم مثالها و نمونه ها را مطرح مي کند و فراگيران بايد بيان کنند که هر کدام از مثالها يا نمونه ها در کدام ستون قرار مي گيرد . براي نمونه
معلم : الو فراگيران در ستون آري
معلم : خربزه فراگيران در ستون خير
|
آري
|
خيـر
|
|
الو
شليل
-
-
|
-
-
خربزه
هندوانه
|
|
معلم : شليل فراگيران در ستون آري
معلم : هندوانه فراگيران در ستون خير
گام دوم : از مرحله دوم : در اي
|
آري
|
خيـر
|
|
-
آلبالو
-
|
نارنگي
-
گلابي
|
|
ن گام فراگيران ، خود هم مثالها و نمونه ها را بيان مي کنند و هم نشانه ي آن را (آري ، خير)
براي نمونه
مرحله سوم : در اين مرحله معلم از فراگيران مي خواهد حد س هاي خود را ارائه و بيان کنند، نظرات خود را شرح دهند . فراگيران يکي يکي نظرات و حدس هاي خود را بيان مي کنند و معلم از آنان مي خواهد که از چندمين جفت (شماره ) حدس زدند و چه حدس زده اند . مثلاً آنان بيان مي کنند از جفت سوم مرحله ي اول و يا از جفت .................... ميوه هاي تک دانه اي
در پايان معلم به کمک فراگيران به تاييد و جمع بندي نظرات مي پردازد و به تعريف و تبيين ميوه هاي تک دانه اي مي پردازد .
« اين الگو در اکثر دروس و تمامي پايه ها قابل اجرا مي باشد .»