طراحی آموزشی
نوشتن طرح درس روزانه:
به طور کلی برای تهیه یک طرح درس روزانه، مراحل و نکات زیر را به ترتیب دنبال می کنیم.
1- مشخصات کلی:
ابتدا باید نام درس، موضوع درس، مدت جلسهأ شماره طرح درس، نام مدرسه، تعداد دانش آموزان، کلاس و دوره تحصیلی، نام معلم و تاریخ را در بالای صفحه کاربرگ طرح درس نوشته شود.
2- مشخص کردن اهداف کلی، جزیی و رفتاری:
یک معلم آگاه هدفهای کلی و رفتاری موضوعی که قصد تدریس آنرا دارد مشخص می نماید.
1-2. هدفهای کلی: یک هدف کلی، یک عبارت واحد است که وضعیت فراگیر را پس از دریافت یک عمل آموزشی توصیف می کند . به عبارت دیگر هدفهای کلی آموزشی حاوی نتایجی هستند که معلم انتظار دارد، در اثر آموزشی که به دانش آموزان می دهد و فعالتیهایی از آنها برای یادگیری به عمل می آورند عاید آنان گردد. این قبیل اهداف مهم هستند و در معرض تعبیرهای گوناگون قرار می گیرند.
2-2. هدفهای جزیی: هدفهای کلی قابلیتهایی هستند که قرار است فراگیران پس از گذراندن مجموعه ای از تجارب یادگیری کسب کنندو چون این هدفها با واژه های کلی بیان می شوند معمولاً توضیح بیشتر ضروری است. این توضیح از طریق ارایه مجموعه ای از هدفهای جزیی انجام می پذیرد.
3-2. هدفهای رفتاری: پس از مشخص نمودن اهداف کلی و تجزیه آن به اهداف جزیی، اهداف رفتاری مطرح می گردد. هدفهای رفتاری عبارتند از اعمال، رفتارها ، حرکات وآثاری که قابل مشاهده کردن ، شنیدن ، لمس کردن و قابل سنجش باشند. این قبیل اهداف مشخص می سازند که دانش آموزان به هدفهای کلی رسیده اند. برای طرح هدفهای رفتاری رعایت چهار ویژگی و مخاطب، فعل رفتاری، شرایط و معیار و درجه، ضروری می باشد.
در ضمن برای تدوین اهداف در نظر داشتن سطوح مختلف حیطه های(شناختی، عاطفی و روانی- حرکتی) الزامی می باشد. توضیح آنکه دانشمندان تعلیم و تربیت هدفهای تربیتی را در سه حیطه تقسیم بندی کرده اند . تغییراتی که در اثر تعلیم و تربیت در ذهن ایجاد می شود ماهیت آن دانش و معلومات است در " حیطه شناختی" قرار داده اند. آنچه که به ارزشها ، نگرشها و احساسات مربوط می شود در " حیطه عاطفی" و آنچه که با مهارتهای حرکتی ارتباط پیدا می کند در " حیطه روانی – حرکتی " جای داده اند.
3- وسایل آموزشی:
انتخاب رسانه های مناسب منجر به آموزش مؤثرتر خواهد شد. از یک رسانه آموزشی نمی توان در همه موقعیتهای آموزشی استفاده کرد. هر موقعیت آموزشی رسانه خاص خود را طلب می کند. بدون توجه به قابلیتهای رسانه های آموزشی در موقعیتهای مختلف، نمی توان از آنها استفاده مناسبی به عمل آورد.
برای شناسایی یک رسانه ی مناسب ، ابتدا باید به چند پرسش پاسخ داد. این پرسشها عبارتند از:
هدف از ایجاد ارتباط چیست؟ چه کسی می خواهد ارتباط برقرار کند و چه ویژگیهایی دارد؟ مخاطب ارتباط کیست؟ چه میزان پذیرش دارد؟ ویژگیهای او چیست؟ شرایط زمانی و مکانی برقراری ارتباط چیست؟ و برای انجام این کار چه امکاناتی وجود دارد؟
به طور کلی عوامل مؤثر در انتخاب رسانه ها عبارتند از: 1- نوع هدفهای آموزشی 2- ویژگیهای مخاطبان 3- روشهای فنون آموزشی 4- قابلیت رسانه برای انتقال پیام مورد نظر 5- جذابیت رسانه 6- کیفیت فنی هنری 7- عملی بودن و سهولت کاربرد 8- اقتصادی بودن.
4- روشهای تدریس:
با پیشرفت علوم و فنون و پیچیده شدن جوامع بشری ، نیازهای فردی اجتماعی نیز پیچیده تر می شود و برای ارضای نیازهای پیچیده احتیاج به علوم و فنون پیچیده تر می باشد.
کسب علوم و فنون در سایه به کارگیری روشهای مفید و مؤثر ، جدیدو کارآمد در آموزش امکان پذیر است. به همین دلیل به منظور نیل به اهداف آموزشی تعیین شده بهره گیری از روشهای تدریس و الگوهای تدریس متناسب با هدفهای درس و نوع مطالب و بحث، نوع کلاس، تعداد دانش آموزان و غیره روشها و الگوهای خاص مورد استفاده قرار می گیرد.
5- قبل از شروع درس:
هر معلمی قبل از شروع درس باید از حضور دانش آموزان آگاهی حاصل کند، همچنین مطمئن شود که آنان از سلامت روحی و جسمی برای شروع درس آمادگی دارند، زیرا دانش آموزان باید در آغاز درس احساس آرامش نمایند و مشتاقانه منتظر یاد گرفتن درس جدید باشند، پیش از شروع درس جدید چنانچه از قبل تکلیفی برای دانش آموزان تعیین شده است مورد بازدید و بررسی قرار گیرد و برنامه های دیگر با صلاحدید معلم انجام می گیرد. ولی باید توجه داشت که کارهای قبل از شروع درس نباید زیاد طول بکشد زیرا طولانی شدن این مرحله از شور و شوق اولیه فراگیران می کاهد.
6- ارزشیابی تشخیصی:
پیش از آغاز درس جدید معلم باید رفتار ورودی دانش آموزان را مشخص سازد دکترسیف معتقد است که : "رفتار ورودی بر آمادگی فرد برای یادگیری رفتاری تازه دلالت دارد. به سخن دیگر آنچه کسی قبلاً یادگیرفته است یا آنچه برای شروع به یادگیری مطلبی تازه می بایست یادگرفته باشد رفتار ورودی او نامیده می شود".
معلم قبل از شروع درس جدید باید اطمینان حاصل کند که دانش آموزان مطالب درس قبل ، به خصوص مطالبی که دانستن آنها برای درس جدید پیش نیاز محسوب می شود را می دانند. به همین دلیل به هر طریق که لازم می داند از پیش دانسته های دانش آموزان ارزشیابی به عمل می آورد. نوع ارزشیابی بستگی به نوع درس و هدفهای درسی می تواند از سئوال شفاهی تا آزمون کتبی متغیر باشد توجه به میزان اطلاعات قبلی دانش آموزان، از این بابت که سطح درس دادن براساس آن تنظیم شود، ضروری می باشد.
7- آماده سازی:
آماده سازی فعالیتی است که معلم از طریق آن سعی می کند ارتباط معنی دار بین تجربیات قبلی و انتظارات و نیازهای شاگردان با هدفهای آموزشی کلاس برقرار کند. معلم پیش از آنکه مطلب اصلی را به دانش آموزان ارایه دهد باید ذهن و حواس آنها را برای آموختن درس جدید جلب نماید. به طور کلی هدف از آماده سازی عبارت است از تمرکز بخشی حواس فراگیران، معرفی ضمنی غیرمستقیم موضوع درس به ایجاد علاقه و انگیزه و کنجکاوی در دانش آموزان برای یادگیری مطلب جدید.
معلمان مسئولان پدیدآوری موقعیتهایی هستند که در کارآموزان و دانش آموزان ایجاد انگیزه کنندو آنان باید موضوعات درس و سایر مواد آموزشی را به گونه ای آراسته و ترتیب دهند که نیازهای فراگیرندگان برآورده شود.
8- ارائه ی درس:
این قسمت اساس طرح درس را تشکیل می دهد و باید به کاملترین وجه تنظیم گردد. درس جدید باید بر پایه دانسته ها و تجارب قبلی دانش آموزان طراحی و ارایه گردد، بطوریکه ارتباط منطقی درس جدید با مرحله آماده سازی حفظ گردد. مطالب ارایه شده باید دارای پیوستگی و نظم منطقی باشد معلم باید فعالیتهایی را که به روشها و فنون تدریس مربوط می شود در ارایه درس به اختصار مشخص نمایدو تنها نام بردن از عنوان کلی روشها و الگوهای تدریس کافی نیست بلکه لازم است نوع فعالیتهایی را که معلم می خواهد در جریان ارایه انجام دهد در این قسمت قید نماید.
9- فعالیتهای تکمیلی:
انتخاب روش برای انجام فعالیتهای تکمیلی به موضوع و هدف درس بستگی دارد. به عنوان مثال، اگر درسی که ارایه می شود به جمع بندی نیاز دارد معلم باید نوع آن را انتخاب کند، آیا جمع بندی را به طور شفاهی انجام می دهد و یا به صورتهای دیگر و غیره.
برخی از روشهای متداول برای انجام فعالیتهای تکمیلی عبارتند از: خلاصه نویسی روی تابلو(تخته سیاه)، یادداشت نکات درس توسط دانش آموزان، نمایش عروسکی و پوستر، ایفای نقش، سئوال شفاهی، مساله دادن – واحد کار(کارهای تحقیقی، پروژه ) و تکلیف شب.
چنانچه برای تکمیل درس تمرین لازم باشد باید نوع تمرین و چگونگی انجام آن در طرح درس مشخص گردد. مثلاً اگر قرار است دانش آموزان تمرینهای کتاب را انجام دهند، باید تمرینهای مورد نظر با ذکر صفحه در طرح درس قید گردد.
10- ارزشیابی تکوینی:
ارزشیابی تکوینی به معنای ارزشیابی در همه مراحل تهیه برنامه است. در سراسر فرایند تدوین برنامه باید انجام ارزیابی پرداخت و در هیچ شرایطی نباید ارزیابی را وانهاد.
پس از پایان یافتن تدریس ، معلم از نتیجه ی کار خود و میزان آموخته های دانش آموزان ارزشیابی به عمل می آورد. ارزشیابی تکوینی می تواند جزء فعالیتهای تکمیلی نیز به حساب آید مانند بازدید دفترهای تمرین به منظور رفع اشکالهای موجود ، جمع آوری پاسخ های دانش آموزان در مورد سئوال مطرح شده در کلاس ، ثبت اشتباهات دانش آموزان در دفتر جبرانی و دقت در رفتارهایی که نشانه علاقه مندی و یا عدم علاقه دانش آموزان نسبت به درس نیز می تواند در ارزشیابی تکوینی قرار گیرد.
رياضي پايه سوم ابتدايي
عنوان درس:مفهوم ضرب. تاريخ تدريس
روش تدريس: تعداد فراگير: 32 نفر.
هدف کلي :آموزش مفهوم ضرب.
هدف جزئي :
· عبارت ضربي را بخواند .
· ضرب مربوط به شکل رابنويسد.
· مفهوم ضرب را بيان کند .
· شکل مربوط به ضرب را نشان دهد.
هدف رفتاري:
1. دانش آموز در کلاس درس و با استفاده از مهره هايي که در اختيار دارد ضرب 2 پنج تا مي شود 10 را نشان دهد .
2. دانش آموز بدون استفاده از کتاب با تصاويري که روي تخته کلاس کشيده شده ضرب 2 هف تا مي شود ... (14)را بنويسد.
3. دانش آموز مفاهيم ضرب را از حفظ و با تمرکز بيان کند.
حيطه کلامي :
ü مفهوم ضرب را توضيح دهد.
ü تعريف ضرب را بيان کند.
ü ضربي را نوشته و اجزاء آن را مشخص کند.
ü کاربرد ضرب را مشخص کند.
حيطه مهارت ذهني
o براي ضرب شکلي بکشد .
o براي شکل ضربي بنويسد.
o مسئله هاي ضرب را حل کند .
o مهره هايي را به دانش آموز داده و به ضرب تبديل کند.
حيطه شناختي :
1. مفهوم ضرب را کشف کند .
2. ارتباط بين ضرب و تقسيم را پيدا کند.
حيطه نگرشي :
§ واکنش مطلوب نسبت به موضوع نشان دهد .
§ با علاقه به مسائل مطرح شده گوش دهد.
§ براي مسائل ضرب مشتاقانه مدلسازي کند.
حيطه مهارتهاي حرکتي :
1) انجام فعاليت هاي ضرب که توسط دانش آموز ان با مشورت انجام دهد.
2) انجام ماهرانه فعاليت ها و تمرينات کلاسي (انفرادي - گروهي)با رعايت نظم و نوبت در مورد مسائل مربوط به ضرب خود سخن بگويد (بحث کند ،اظهار نظر کند).
ابزار و وسايل:
کتب آموزشي ، مهره هاي رنگي ،ني ،سنجاق قفلي ،سيب و دو ظرف براي گذاشتن سيب داخل آن.
ورود به کلاس :
سلام و احوالپرسي ، حضور وغياب دانش آموزان ، خواندن سوره کوثر براي شروع کلاس.
ارزشيابي ورودي :
درس جلسه قبل را که تمرين عدد نويسي بوده را در کلاس درس اجرا
مي کنيم از دانش آموزان مي خواهيم پاي تابلو بيايند و اعدادي را که مي‌نويسيم به
ترتيب از بزرگ به کوچک و ازکوچک به بزرگ بنويسند اگر مشکلي بود آن را رفع مي کنيم
.
در مورد آگاهي درس جديد از بچه ها چند سئوال مي پرسيم تا
ببينيم در چه سطحي از آموزش قرار دارند . سپس درس را شروع مي کنيم.
ديدن تکاليف :
تکاليف دانش آموزان را بررسي مي کنيم و اشکالات آن را برطرف مي‌کنيم.
ارائه درس :
گام اول :
توجه بچه ها را به موضوع جلب مي کنيم . يک نقاشي از يک درخت را که قبلاً آماده کرديم را روي تابلو قرار مي دهيم روي اين درخت سه دسته کبوتر دو تايي نشسته اند از بچه ها مي پرسيم روي اين درخت چند تا کبوتر مي بينيد بچه ها مي گويند 6 تا. سپس با ني ها که دسته هاي 4 تايي درست کرديم را روي تابلو قرار مي دهيم روي اين درخت سه دسته کبوتر دو تايي نشسته اند از بچه ها مي پرسيم روي اين درخت چند تا کبوتر مي بينيد بچه ها مي گويند 6 تا. 3 چهار تا مي شود 12 تا.
گام دوم:
در مرحله بعد سه دسته 2 تايي مهره ها را نشان مي دهيم مي پرسيم سه دو تا مي شود چند تا ؟ بچه ها جواب مي دهند 6 تا. يا با سنجاق قفلي مي گوييم 3 چهار تا مي شود چند تا ؟ جواب مي دهند 12 تا. در اين مرحله از علامت ضرب صحبتي نمي کنيم و فقط از بچه ها مي خواهيم که مفهوم ضرب را درک کنند.
گام سوم:
در مرحله سوم از بچه ها مي خواهيم که در گروه خود با مهره هايي که در دست دارند مفهوم 3 پنج تاي را مدلسازي کنند بچه ها باهم فکري و در گروه خود بايد به عدد 15 دست پيدا کنند.و بتوانند سه پنج تا را بگويند مي شود 15تا.پس از آنها مي خواهيم که تمرينات صفحه 44 و 45 را با همديگر حل کنند .
ارزشيابي تکويني:
سئوالاتي رااز بچه ها درحين تدريس مي پرسيم ارزشيابي تکويني مي گويند. سئوالاتي مثل 2 پنج تايي مي شود چند تا ؟ (10تا). 3 سه تا مي شودچند تا ؟(9 تا).
ارزشيابي پاياني :
چند سئوال را روي تابلو مي نويسيم واز فراگير مي خواهيم که به آن پاسخ دهند. 4دوتا مي شود 8تا 3 سه تا مي شود 9 تا
ارائه تکاليف:
نوشتن چند نمونه ضرب در دفتر به عنوان تکليف در منزل
منبع
· http://pnu-club.com/showthread.php
· http://daftare-mashgh.mihanblog.com
اهداف آموزشی در مقاطع مختلف
براساس طرح نظام آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران در سال 1367 و در جهت اهداف کلی نظام ، اهداف دوره ابتدایی در سه حیطه شناختی، عاطفی،و روانی حرکتی از طرف کمیسیون پیش دبستانی و دبستانی به شرح ذیل تعیین و اعلام شده است:
4-1اهداف پایه اول دوره ابتدایی:
- اهداف شناختی:
1. آموزش اطلاعاتی مقدماتی بهداشتی و ایمنی
2. آموزش خواندن ، نوشتن ،حساب کردن و استدلال کردن
3. آموزش اطلاعات ساده راجع به محیط طبیعی و اجتماعی پیرامون خود
4. یاد دادن بعضی آیات ساده و سوره های کوچک قرآن کریم
- اهداف عاطفی:
1. تقویت انگیزه آمدن به مدرسه
2. علاقه مند کردن کودک به درس
3. یاد دادن کنترل عوااطف و ابراز آنها به نحو مطلوب
4. علاقه مند کودک به ارزش ها و آداب و رسوم اسلامی و میهنی و احترام گذاشتن به آ«ها
5. علاقه مند کردن طفل به فعالیتهای اجتماعی
- اهداف روانی حرکتی:
1. پرورش تن و روان و حفظ سلامت جسمی و روانیو شادابی کودک
2. ایجاد عادت به نظم و تربیت و پرورش روح همکاری با دیگران
3. ایجاد زمینه شکوفایی و رشد استعدادهای هنری
4. پرورش دقت، کنجکاوی و خلاقیت
5. ایجاد عادات بهداشتی و ایمنی
6. آشنایی با نماز
4-2 اهداف پایه های دوم تا پنجم دوره ابتدایی:
- اهداف شناختی:
1. آموزش تدریجی رموزخلقت به کودک و جلب توجه او به مبدأ آن
2. یاد دادن قرآن مجید در حد درست خوانی
3. دادن اطلاعات لازم در زمینه واجبات دینی
4. آموزش اطلاعات بهداشتی و ایمنی
5. تقویت حس کنجکاوی دانش آموز نسبت به محیط طبیعی و اجتماعی خود و آموزش اطلاعات و مهارتهای سودمند در زندگی اجتماعی
6. آشنا کردن دانش آموزان با قوانین و هنجارهای اجتماعی به منظور ایجاد نظم و مسئولیت پذیری در آنان
7. آشنا کردن دانش آموزان با زندگی پیامبران و ائمه معصوم(ع) در حد ممکن
8. آموزش هنری برای پرورش استعدادهای هنری با تاکیدبر هنرهای بومی ومتناسب با مقتضیات منطقه ای
9. آموزش مطالبی که به درک موقعیت دانش آموزان از لحاظ زمان و مکان کمک کند.
- اهداف عاطفی:
1. احترام گذاشتن به بزرگسالان
2. علاقه مند کردن به نظم و مسئولیت پذیری و رعایت حقوق دیگران
3. علاقه مند کردن دانش آموز به مطالعه
4. علاقه مند کردن دانش آموز به فعالیت های اجتماعی و تعاون
- اهداف روانی حرکتی:
1. ایجاد عادات بهداشتی و ایمنی
2. ایجاد عادت به تعاون و رعایت حقوق دیگران
3. آموزش عملی نماز
4. تقویت مهارت خواندن، نوشتن، حساب کردن و استدلال کردن.
نتیجه گیری:
اهداف آموزش و پرورش ابتدایی ، مبنای تعیین روشها ، محتوا، سازماندهی محتوا ، ارایه محتوا و سایر اجزاء تعلیم و تربیت می باشند. که در راستاي رسالت و مأموريت آموزش و پرورش و جهت‌دهي به رشد همه‌جانبه‌دانش‌آموزان بر پايه تعاليم و دستورات دين مبين اسلام طرح ریزی شده اند.
این پژوهش با بررسی سیر تاریخی اهداف آموزش و پرورش دوره ابتدایی نشان داد که اهداف دوره ابتدایی در طول تاریخ دستخوش تغییرات فراوانی بوده و در هر دوره بنا به شرایط متفاوت بوده است.
همچنین با برشمردناهداف کلی و جزئی آموزش وپرورش ابتدایی به این نتیجه رسید که که برخلاف تصور معلمان، اهداف دوره ابتدایی تنها در حیطه شناخت و در حوزه علمی و آموزشی خلاصه نمی شود بلکه شامل 8 حوزه اعتقادی، اخلاقی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی - هنری، علمی-آموزشی، اجتماعی و زیستی می شود که معلمان، مدیران، برنامه ریزان و همه افرادی که در تعلیم و تربیت نقشی برعهده دارند مکلفند در برنامه ریزی امور، سازماندهی فعالیتها، و انجام وظایف مربوط به گونه ای اقدام نمایند که تا پایان دوره تحصیلی دستیابی دانش آموزان به اهداف تعیین شده ممکن باشد.
Normal 0 false false false EN-US X-NONE AR-SA