تحلیل روانسنجی آزمونها
الف ) ارزشیابی وابسته به ملاک :
در این نوع ارزشیابی معیار یا ملاک ارزشیابی از پیش تعیین می شود و عملکرد فراگیر در آزمون با توجه به آن ملاک مورد قضاوت قرار می گیرد . در این نوع ارزشیابی که بیشتر ویژه پیشرفت تحصیلی است نوعی ملاک مطلق که همان هدف های آموزشی از پیش تعیین شده هستند مورد استفاده قرار می گیرند. در این شرایط سنجش برای بررسی دستیابی یا عدم دستیابی به اهداف آموزشی با ابزاری مانند آزمون صورت می گیرد. یعنی کسب موفقیت در آزمون هایی که مبتنی بر ملاک است مستلزم یادگیری هدف های آموزشی در سطحی است که برنامه آموزشی بر آن اساس طراحی شده است .
ب) ارزشیابی وابسته به هنجار :
این نوع ارزشیابی به جای یک ملاک از پیش تعیین شده و مطلق بر اساس نوعی ملاک نسبی طراحی شده است . به این صورت که عملکرد فراگیران را با یکدیگر مقایسه می کنیم . در این روش می توان تعیین کرد که پیشرفت فراگیر نسبت به سایر فراگیران چه وضعی دارد اما نمی توان تعیین کرد که پیشرفت یک دانش آموز نسبت به هدف های آموزشی چگونه است . در پایان این نوع آزمون ها جایگاه فراگیر را بر حسب رتبه ی درصدی یا نوعی هنجار سنی یا کلاسی و در مقایسه با گروه هنجار تعیین می شود. مانند آزمون های دستیاری.
آزمون های وابسته به ملاک دارای یک نمره مرزی برای حد تسلط هستند به زبانی دیگر هدف ما این است که فراگیران ما پس از اتمام دوره آموزشی به سطحی از تسلط در اهداف آموزشی رسیده باشند ، و وظیفه آزمون های وابسته به ملاک نیز دقیقاً تفکیک بین گروه فراگیران مسلط و غیر مسلط است. در همین راستا تحلیل این آزمون ها نیز باید بر همین اساس اجرا گردد.
